Tom Bombadil

"as a story, ı think it is good that there should be a lot of things unexplained (especially if an explanation actually exists)... and even in a mythical age there must be some enigmas, as there always are. tom bombadil is one (intentionally)."
tolkien bizzat böyle demiş tom hakkında. açıkça belirtmiş ki, tom bombadil bizim için bir gizem olarak kalacak. fakat parantez içindeki ifadeye dikkat ederksek, especially if an explanation actually exists, aslında tolkien'in tom bombadil için bir fikri olduğunu anlayabiliriz. tom'un kim olduğunu biliyordu ancak onu bilerek bir soru işareti olarak bıraktı. 
tom ile ilgili yazılmış bazı yazılar var, aralarında en uzun ve sağlam olanına göre durumu açıklamaya çalışacağım. link oh, çok uzun bir de ingilizce diyenler için yazının özeti tadında açıklama yapacağım.
tolkien'in mitolojisinde bahsettiği tüm ırkları önümüze koyup birer birer ayıklamamız gerekiyor. hangi ırktan olamayacağını tom hakkında yazılanlardan çıkarmalıyız. bazı cümleler var ki, hedefteki ırk sayısını oldukça azaltıyor.
tom bombadil kendisi hakkında 'in the house of tom bombadil' bölümünde şöyle diyor;
"he was here before the kings and the graves and the barrow-wights. when the elves passed westward, tom was here already, before the seas were bent."
when the elves passed westward ifadesi elflerin cuivienen'den aman'a doğru olan yolculuklarını belirtiyor açık bir şekilde. tom, bu zamandan bile öncesinde orada yaşadığını söylüyor. aynı zamanda kendisine eldest deniyor birden fazla kez. tom bombadil'in elfçe adı ıarwain ben-adar, anlamı oldest and fatherless. peki şimdi, tom bombadil kimdi?
öncelikle, cüce,hobbit,insan,elf,ork olamazdı. elflerin uyanışından daha önce de vardı. geriye kalan teorilere tek tek bakacak olursak;

---tom bombadil eru'nun kendisiydi. bu teoriyi çürüten iki önemli kanıt var. birincisi tolkien'in eru iluvatar hakkında mektuplarında dedikleri;
"there is no 'embodiment' of the creator anywhere in this story or mythology". burada tolkien açıkça iluvatar'ın fiziksel bir formunun hiç bir zaman mitolojide olmadığını belirtmiş. diğer kanıt ise elrond'un divanında konuşulanlar. tek yüzüğün tom bombadil'e verilmesi fikri tartışılırken glorfindel'in dedikleri;
"...soon or late the lord of the rings would learn of its hiding place and would bend all his power toward it. could that power be defied by bombadil alone? ı think not. ı think that in the end, if all else is conquered, bombadil will fall, last as he was first; and then night will come."
divanda kimsenin bu söylenenlere karşı çıkmaması glorfindel'in haklı olduğunu gösteriyor ve biz şunu anlıyoruz ki, sauron tom bombadil'den daha güçlüydü. en nihayetinde sauron'un gücüne yenik düşerdi.
burada glorfindel'in bir diğer ilginç lafı da, "last, as he was first." tür. ilk gelen olduğu gibi son giden de o olurdu demek istiyor, sauron'a karşı yenilgi alınması durumunda. tom bombadil nasıl oluyor da ilk gelen oluyor?
---tom bombadil bir vala idi. bu teoriyi çürüten en önemli kanıt yukarıda da belirtildiği gibi tom'un en sonunda sauron'a yenik düşeceğidir. eğer o bir vala olsaydı sauron'u yenebilirdi. ayrıca tüm valar'ın isimleri ve karakteristik özellikleri bellidir ki, hiç biri tom ile tam olarak uyuşmaz. burada glorfindel'in "first" ifadesi birçok anlama gelebilir. iluvatar tarafından ilk yaratılan, ilk arda'ya gelen. bilemiyoruz, ancak iki durum da mantıksız görünüyor çünkü ilk yaratılan ainu tom bombadil'se bir vala olması gerekir. orta dünya'ya ilk gelenin melkor olduğu açıkça belirtilir tolkien tarafından, bu ihtimal de olamaz.

elde tek bir ırkın seçeneği kalıyor ki, çoğu insan bunun doğru olduğunu düşünür. tom bombadil bir maia'dı. gerçekten de, düşünüldüğünde en mantıklı sonuç bu görünüyor. mitolojide adı belirtilmemiş bir çok maia olduğunu biliyoruz. tom bunlardan birisi olabilir. ancak bu teoriye uyuşmayan bazı noktalar var. öncelikle yüzük meselesi. tom tek yüzüğe karşı tamamıyla ilgisizdi. bu kişi bir maia gibi kutsal bir ırktan da olsa zor hatta belki de imkansızdır. gandalf'ın frodo'ya kışkırtma beni frodo diye çıkışını, saruman'ın uzun süre boyunca deli gibi kayıp olan yüzüğü arayışını hatırlarsak, maia'ların bile yüzüğe doğru çekildiğini görürüz. 
elrond'un divanında yüzüğün tom'a verilmesi tartışılırken gandalf onun hakkında şöyle diyor;
"muhtemelen yüzüğü unutur veye kenara köşeye koyardı." tam olarak böyle olmasa da buna benzer bir ifadesi var. 

tom'un bir maia olduğunu destekleyen en önemli kanıt bana göre yüzüğü taktığında görünmez olmaması. ancak öyle olduğunu söylesek bile, açıklanamayan noktalar var. bana sorarsanız tom bir maia da değildi. 

linkini attığım yazıdaki diğer bir teori de tom'un bir "nature spirit" olduğu. bunu türkçeye nasıl çeviririm bilemedim. ancak bir çeşit özel ruh olduğu teorisi diyebiliriz. bu durumu en rahat bir şekilde kurtaran teori. daha önce bahsi geçmemiş, özel bir varlık olduğunu söylersek çok da yanlış olmaz gibi.

tom'un tolkien'in kendisi olduğu teorisi de oldukça ilgi çekici. kendisini bu şekilde mitolojiye katmış olabilir tolkien, ama zaten bizim asıl aradığımız, tom bombadil tolkien'in kendisi olsa bile, orta dünya'da "ne" olduğu.

ek olarak, bombadil adının türkçe çeviri olduğunu düşünüyor olabilirsiniz fakat değil. orijinal adı da yine tom bombadil'dir. oldukça ilginç bir tesadüftür ayrıca bu.

sonuç, sonuç falan yok. ne olduğunu bilmiyoruz, evet. zaten tolkien'in amacı da buymuş işte, gizemli kalsın düşünüp durun demiş adam. yapacak bir şey yok. gerçek olan tek bir şey vardı ki, tom bombadil çok yaşlıydı.